ویروس دیستمپر در سگ ها و روش های درمان آن

دیستمپر چیست؟

بیماری دیستمپر سگ یا Canine distemper virus یک بیماری ویروسی است كه عمدتا بر ریه، روده و سیستم عصبی سگ تاثیر می‌گذارد. این بیماری بعد از هاری دومین بیماری کشنده ویروسی در سگها می‌باشد. ویروس به صورت مسری و در اثر تماس مستقیم و نزدیک از سگی به سگ دیگر انتقال پیدا می‌كند. ویروس دیستمپر به راحتی توسط ضد عفونی كنندهای معمولی در محیط از بین می‌رود. این ویروس در گرمای محیط در عرض چند دقیقه كشته شده اما می‌تواند در دمای نزدیک به یخ زدگی تا هفته ها دوام بیاورد.

علایم دیستمپر در سگ چیست؟

سگهای جوان 6-3 ماهه واكسن نشده بیشتر در معرض ابتلا به به دیستمپر هستند. ویروس از طریق ترشحات بینی سگ مریض پخش شده سپس به بینی سگ سالم رفته، در آنجا رشد پیدا كرده و در تمام بدن پخش می‌شود. یک هفته بعد از آلوده شدن سگ تب می‌كند كه صاحبش می تواند متوجه آن نشود. دو هفته بعد از آلوده شدن ویروس باعث تخریب شدید سلولهای بینی، چشم، ریه و روده ها می‌شود. این بافتهای صدمه دیده محل مناسبی برای رشد باكتریها و ایجاد عفونتهای ثانویه باکتریایی می شوند.

این آلودگی تركیبی (ویروس + باكتری) باعث از بین رفتن اشتها، تب، بینی پوشیده از ترشح، ریزش ترشحات غلیظ از چشمها، ذات الریه و اسهال می گردند. همچنین ویروس به بالشتكهای كف پاهای حیوان حمله كرده و باعث پوسته پوسته و ضخیم شدن آنها می‌شود. ویروس می‌تواند به سیستم ایمنی بدن آسیب رسانده و موجب ضعیف شدن دفاع بدن در برابر دیگر عفونتها (عفونت های ثانویه) شود.

اگر بخش باكتریایی بیماری با آنتی بیوتیک كنترل شوند، سگ در 3-2 هفته بهبود میابد اما علایم مربوط به اختلالات عصبی می‌تواند بعدا دیده شود. حدود نیمی از سگهایی كه به دیستمپر مبتلا می‌شوند علایم بیماری عصبی از خود نشان خواهند داد. ویروس دیستمپر سگها جذب بافتهای عصبی شده و در آنجا به خوبی رشد می یابد. صدماتی كه در مغز و نخاع در اثر فعالیت ویروس ایجاد می‌شود باعث ایجاد تشنجهای صرع مانند و تشنجهای موضعی (مثل پرش عضلات) می‌گردد. صدمه به نخاع می تواند باعث ضعف و فلجی سگ گردد. بیشتر سگهایی كه به نوع عصبی بیماری دیستمپر دچار می‌شوند می‌میرند یا به روش انسانی توسط تزریق مقادیر زیاد بعضی داروهای بیهوشی كشته (مرگ آسان) می‌شوند.

چه آزمایشاتی برای تشخیص دیستمپر لازم است؟

تشخیص قطعی دیستمپر در سگها تا وقتی كه علایم معمول این بیماری (مثل ترشحات چشم یا ذات الریه) دیده نشوند معمولا سخت است. 14 روز بعد از آلوده شدن جداسازی و تشخیص ویروس در بافتهای آلوده سخت خواهد بود. در ایران از کیت های ایمنوکروماتوگرافی سریع (همانند تست حاملگی خانمها با ادرار) با استفاده از ترشحات چشم و بینی نتیجه را اعلام می‌کنند. اگر دو خط نوار کیت قرمز شد نشان دهنده مثبت بودن ۀزمایش است و نشان می‌دهد سگ به ویروس آلوده شده اما اگر یک خط قرمز بر روی نوار روشن شود.

افزایش عیار پادزهر ضد دیستمپر در بدن سگهای واكسینه نشده می‌تواند شک ما را به این بیماری معطوف نماید. تشخیص دیستمپر در سگهایی كه علایم عصبی از خود نشان می‌دهند بدون اینكه علایم معمول دیستمپر را داشته باشند نیز دشوار است.

چه درمانی برای دیستمپر وجود دارد؟

در حال حاضر هیچ درمانی بر ضد ویروس دیستمپر وجود ندارد بنابر این درمان تنها محدود به آنتی بیوتیک ها برای كنترل عفونت های باكتریایی است.

درمان با آنتی بیوتیک ها باعث بهبود بسیاری از علایم بیماری شده اما از ورود و صدمه زدن ویروس به بافت عصبی در مغز و نخاع جلوگیری نمی‌كند. برای مراقبت از سگ های مبتلا به دیستمپرمثل، دادن غذاهای با كیفیت و خوشمزه و فراهم نمودن یک محیط بدون استرس برای بهبود حال عمومی و اشتهای حیوان بسیار مفید خواهد بود.

پیشگیری از دیستمپر سگ

به خاطر محدود بودن درمان محدود پیشنهاد می‌شود از روشهای پیشگیری توسط واكسن استفاده شود.

واكسنهای دیستمپر می بایست وقتی توله از شیر گرفته شد شروع شوند. اگر مادر واكسینه شده بود یا از بیماری دیستمپر بهبود یافته بود می تواند پادزهر دیستمپر را از طریق شیربه توله ها انتقال دهد اما این پادزهر تنها تا چند هفته می‌تواند در توله را از گزند بیماری دور نگاه دارد. میزان پادزهر محافظتی كه مادر به توله انتقال می‌دهد بستگی به میزان موجود پادزهر بدن مادر دارد. این پادزهرها با اینكه باعث حفاظت توله از بیماری دیستمپر می‌گردند، می توانند باعث ایجاد تداخل در عملكرد واكسن نیز بشوند. تا وقتی كه پادزهر مادری در بدن توله وجود داشته باشد واكسیناسیون با موفقیت نمی‌تواند در توله ایجاد محافظت كند.

در سن 6 هفتگی نیمی از توله ها ی به دنیا آمده دیگر پادزهر مادری کافی برای تداخل با واكسیناسیون را ندارند. وقتی توله رشد پیدا كرد كم كم پادزهر حفاظتی كه از مادر به توله انتقال می یابد، از بین می‌رود، تا جاییكه در سن 13 هفتگی 95 درصد توله ها در معرض مبتلا شدن به دیستمپر قرار می‌گیرند. از نظر اقتصادی تعیین میزان پادزهر مادری در بدن توله مقرون به صرفه نیست بنابراین واكسیناسیون در برابر دیستمپر می‌بایست سریعا بعد از از شیر گرفتن توله در سن 7-6 هفتگی شروع و پس از آن هر 3-2 هفته یكبار تا سن 14 هفتگی ادامه پیدا كند. توله می بایست تا وقتی كه واكسیناسیون كامل نشده از دیگر سگها جدا نگاه داشته شود. برنامه واكسیناسیون پیشنهادی برای حفاظت توله ها از این بیماری كشنده بسیار موثر است.